Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chỉ đạo, phải làm rõ được nguyên nhân khiến nguồn cung xăng dầu khan hiếm và đề xuất được những giải pháp để giải tỏa, nhất định không được để xảy ra tình trạng đứt gãy nguồn cung, ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của nền kinh tế.
Báo cáo tại buổi làm việc, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) Trần Duy Đông cho biết, với nhu cầu khoảng 1,8-2 triệu m3 xăng dầu các loại/tháng, nguồn cung như trên cơ bản đáp ứng nhu cầu thị trường trong tháng 2/2022. Từ tháng 3, nguồn cung có thể giảm, lượng tồn kho thấp so với các tháng thông thường. Tuy nhiên, Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn đã có kế hoạch sẽ chạy đủ 100% công suất từ 15/3/2022. Hiện, các thương nhân đầu mối cũng đã có kế hoạch nhập khẩu xăng dầu để bù đắp nguồn cung thiếu hụt từ sản xuất trong nước (nếu Nhà máy lọc dầu Nghị Sơn không bảo đảm duy trì hoạt động sản xuất như kế hoạch).
Theo Lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước, hiện Tổng công ty dầu Việt Nam (PVOil) đã có kế hoạch nhập khẩu tăng thêm và dự kiến lượng xăng dầu về cảng Việt Nam ngày 20/2/2022 là 26.000m3 xăng và 42.000m3 dầu; Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cũng đã ký kết các hợp đồng nhập khẩu để bảo đảm cung ứng xăng dầu cho thị trường theo đúng kế hoạch đã đăng ký. Lượng bán xăng dầu ra thị trường của Petrolimex trong tháng vừa qua đã tăng khoảng 30% so với các tháng thông thường. Ngoài ra, các thương nhân đầu mối xăng dầu khác cũng đang tích cực triển khai việc ký kết, nhập khẩu xăng dầu.
Theo báo cáo nhanh của các địa phương, từ ngày 28/1/2022 đến nay, lực lượng Quản lý thị trường trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao, tại một số địa phương (Đồng Nai, An Giang, Hậu Giang) có phát hiện một số đơn vị kinh doanh đóng cửa, tạm ngưng hoạt động do nhiều nguyên nhân (không có đủ nguồn cung xăng dầu, lượng tiêu thụ xăng dầu của người tiêu dùng tăng cao do nhu cầu đi lại, không có đủ nhân lực để kinh doanh tại các cửa hàng). Ngoài ra, lực lượng Quản lý thị trường cũng tuyên truyền, phổ biến nội dung Công điện và yêu cầu các đơn vị kinh doanh xăng dầu ký cam kết thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật.
Để bảo đảm việc cung ứng xăng dầu cho thị trường được duy trì liên tục, Bộ Công Thương đã có Công văn chỉ đạo các doanh nghiệp và Sở Công Thương các địa phương. Bộ cũng đã có Công điện số 517/CĐ-BCT ngày 28 tháng 01 năm 2022 về việc tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường các địa phương và các đơn vị liên quan triển khai các biện pháp nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm bảo đảm cung ứng xăng dầu cho thị trường.
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công Thương tại Công điện số 517/CĐ-BCT về việc tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm trong kinh doanh xăng dầu và sự chỉ đạo quyết liệt của UBND các tỉnh, thành phố liên quan đến lĩnh vực này, trong những ngày trước và sau dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022, lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã thực hiện triệt để các nhiệm vụ được giao tại Công điện, tiến hành công tác quản lý địa bàn, biện pháp nghiệp vụ và phối hợp với các lực lượng chức năng trong Ban chỉ đạo 389 các tỉnh, thành phố (Công an, Sở Công Thương) giám sát các loại hình kinh doanh xăng dầu theo từng địa phương, trong đó cụ thể có các phương án, kế hoạch để kiểm tra đột xuất ngay các đơn vị kinh doanh có dấu hiệu, hành vi găm hàng, tạo khan hiếm nguồn cung xăng dầu trong những ngày Tết.
Bộ Công Thương họp khẩn tìm nguyên nhân xăng dầu khan hiếm.
Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải khẳng định, nguồn cung trong nước đến nay vẫn đảm bảo. Trong nước, hiện tại có 3 nhà máy là Nghi Sơn, Dung Quất, Bình Sơn đang đáp ứng 75% nhu cầu thị trường, vậy là cần nhập khẩu 25%. Các doanh nghiệp cần có thời gian để nhập khẩu 25% này nên thị trường có chút “trục trặc”. Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải yêu cầu các doanh nghiệp phải đảm bảo nguồn cung trong mọi tình huống. Riêng với PVN, Thứ trưởng yêu cầu cần có thông báo sớm, cụ thể, chi tiết về tình hình cung ứng để các doanh nghiệp xăng dầu chủ động có kế hoạch nhập khẩu bù vào khoản thiếu hụt đó. Thứ trưởng khẳng định, cần kiên quyết xử lý các vi phạm nếu không có lý do chính đáng, đình chỉ hoạt động của cửa hàng.
Là một trong những địa bàn trọng điểm phía Nam, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Phan Thị Thắng cho biết, sáng qua Thành phố cũng tổ chức cuộc họp khẩn với các đơn vị chức năng liên quan để nắm tình hình cung cầu xăng dầu trên địa bàn thành phố. Theo Phó Chủ tịch, hiện nay, toàn TP HCM có có 548 cửa hàng xăng dầu (CHXD), trong đó, 2 cửa hàng đang sửa chữa nên đóng cửa chứ không phải vì lý do khan hiếm hàng.
“Các doanh nghiệp trên địa bàn thực chất cũng khó khăn về nguồn cung nhưng đều cam kết thực hiện nghiêm, không có hiện tượng thao túng thị trường, ảnh hưởng đến điều kiện sinh hoạt của người dân”, Phó Chủ tịch UBND thành phố Phan Thị Thắng thông tin. Bà cho biết, hiện nay, lực lượng QLTT đã và đang tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm những cơ sở găm hàng, trục lợi.
“Lãnh đạo thành phố cũng quán triệt, thống nhất quan điểm nếu doanh nghiệp có hiện tượng không minh bạch thì xử lý nghiêm”, bà Phan Thị Thắng nhấn mạnh.
Tương tự, trên địa bàn tỉnh Long An, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Lâm cho biết, tỉnh đã quán triệt các văn bản chỉ đạo của Bộ Công Thương, chỉ đạo các lực lượng chức năng trên địa bàn tăng cường kiểm tra, giám sát thị trường. Mới đây, qua kiểm tra phát hiện trên địa bàn có 25 cửa hàng xăng dầu nghỉ bán từ mùng 1 đến mùng 5 tết (các cửa hàng này lấy lý do nhân viên nghỉ tết, chiết khấu thấp, nguồn cung chưa ổn định, giá thế giới tăng cao trong khi giá bán trong nước thấp mà lại chưa điều chỉnh do trùng ngày nghỉ Tết…). Đến ngày 7/2 hầu hết các cửa hàng đã hoạt động trở lại và bán hết xăng dầu tại cửa hàng, không nhập thêm do giá nhập cao, giá bán thấp.
Ông Nguyễn Tuấn Hà – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk cho biết, trên địa bàn tỉnh hiện nay có 340 doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và có 457 CHXD. Thời điểm hiện nay có 19 cửa hàng đang tạm nghỉ hoặc dừng hoạt động do hết xăng dầu, không còn nguồn để bán. Những cửa hàng này nhập xăng dầu từ nhiều đầu mối khác nhau.
Tuy nhiên, ngày 8/2, làm việc với Xăng dầu Nam Tây Nguyên, lãnh đạo đơn vị này cho biết, Xăng dầu Nam Tây Nguyên vẫn đảm bảo nguồn cung cho sản xuất và tiêu dùng với liều lượng đảm bảo. Tính đến trưa nay (9/2), đơn vị này vẫn đảm bảo đủ nguồn cung xăng dầu trên thị trường.
Lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk nhấn mạnh, trong thời tới, UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo các đơn vị tăng cường, kiểm tra giám sát để đảm bảo nguồn cung, bình ổn thị trường xăng dầu. Nếu phát hiện cửa hàng nào găm hàng, tăng giá, sẽ xử lý nghiêm.
Mặt khác, lãnh đạo tỉnh Đắk Lắk kiến nghị, Vụ Thị trường trong nước cũng như các đơn vị chức năng của Bộ Công Thương có đánh giá sát hơn nữa tình hình cung cầu thị trường, cần linh hoạt trong điều hành giá.
Ông Lê Mạnh Hùng – Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) cho biết, tháng 1 vừa qua, nguồn xăng dầu cung cấp từ nhà máy lọc dầu Dung Quất so với cam kết hợp đồng là 18%, cung cấp từ chi nhánh phân phối Nghi Sơn của Tập đoàn vượt 12% so với cam kết…
Tổng Giám đốc nhấn mạnh, trên cơ sở sản xuất kinh doanh, điều hành sản xuất của từng nhà máy, PVN kịp thời báo cáo, thông tin kịp thời tới Bộ Công Thương và các đối tác, đầu mối lớn như Petrolimex, Saigon Petro để điều phối nguồn cung. Trong đó, PVN chỉ đạo Lọc hóa dầu Bình Sơn duy trì hoạt động vận hành an toàn, ổn định, liên tục, đồng thời tăng công suất lên 103%, ngày 7/2 là 105% và dự kiến nâng công suất tối đa là 108%. Với Nhà máy Bình Sơn, Tập đoàn cũng chỉ đạo tăng 105% là thấp nhất, tương ứng với cung trên 30.000m3/tháng.
Tập đoàn chỉ đạo PVOil tăng công suất tối đa pha chế từ nguồn; xây dựng kế hoạch nhập 70.000m3 xăng dầu. Dự kiến, ngày 22/2 tới đây, lượng xăng dầu này sẽ về đến Việt Nam.
Đối với Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Tập đoàn cũng chỉ đạo và yêu cầu đơn vị tìm mọi giải pháp khắc phục khó khăn, duy trì, sản xuất kinh doanh. Mặt khác, thời gian tới, Tập đoàn tiếp tục chỉ đạo Nhà máy Lọc hoá dầu Dung Quất vận hành công suất tối đa có thể.
Nêu nguyên nhân dẫn đến tình trạng khan hiếm nguồn cung xăng dầu những ngày qua ở một số tỉnh, thành phố, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Bùi Ngọc Bảo thông tin, nguyên nhân chủ yếu là do Nhà máy Nghi Sơn có sự suy giảm lọc dầu dẫn đến không đảm bảo nguồn cung cho các doanh nghiệp đầu mối.
Bên cạnh đó, là do giá thế giới tăng cao. Chưa kể, trong khi một số doanh nghiệp lớn như Petrolimex, PVOil có thể tiếp cận thị trường nhập khẩu thuận lợi, nhiều doanh nghiệp nhỏ lại tiếp cận thị trường nhập khẩu khó khăn.
Ông Bùi Ngọc Bảo nhấn mạnh, Hiệp hội có hơn 40 thành viên, chiếm 85% sản lượng lưu thông trong nước. Chủ tịch Hiệp hội khẳng định đến thời điểm này không thiếu nguồn cung xăng dầu, tuy nhiên, mức độ không đồng đều. “Các đầu mối đều có mạng lưới đảm bảo được nguồn cung. Trong khi đó, có một số thương nhân phân phối gặp khó khăn trong tiếp cận đầu vào. Về tổng thể cân đối đủ”, ông Bùi Ngọc Bảo thông tin.
Ông Bùi Ngọc Bảo lưu ý, trong thời gian trước mắt thì vẫn đủ, nhưng về lâu dài, cần có giải pháp tổng thể vì đến tháng 5 tới đây, chưa biết được tình hình sẽ như thế nào.
Đồng tình với ý kiến của Lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam Trần Ngọc Năm nhấn mạnh, Petrolimex ủng hộ các giải pháp về việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong kinh doanh xăng dầu, quyết liệt để lành mạnh hoá thị trường. Theo ông Trần Ngọc Năm, tình hình khan hiếm tại thời điểm này là hiện tượng mang tính cá biệt, không phổ biến trên thị trường toàn quốc. Với hơn 16.000 CHXD cả nước, chỉ có một số cửa hàng trên một số địa bàn có hiện tượng găm hàng, đưa ra những lý do để ngừng bán nên hiện tượng này không phải là phổ biến, người dân không nên hoang mang, lo lắng. Tất cả các CHXD thuộc hệ thống Tập đoàn Petrolimex vẫn hoạt động bình thường và vẫn đảm bảo phục vụ nhu cầu của người dân trong mọi tình huống.
Đồng tình với ý kiến của Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải và Lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ, các địa phương và doanh nghiệp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, nguồn cung xăng dầu thế giới khan hiếm và giá cả vì thế có xu hướng tăng là tất yếu bởi: Sự phục hồi kinh tế toàn cầu dẫn đến tổng cầu tăng; Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn và các quốc gia, lãnh thổ sở hữu nguồn tài nguyên dầu lửa và khí đốt; Có hiện tượng đứt gãy nguồn cung xăng dầu do dứt gãy cung ứng lao động, vật tư, sản lượng khai thác do đại dịch Covid-19; Các quốc gia đều tung các gói kích cầu, phục hồi kinh tế dẫn đến tình trạng lạm phát.
Ở Việt Nam, nguồn cung, giá cả cũng không nằm ngoài biến động thế giới. Tuy nhiên, còn bị ảnh hưởng bởi tình trạng đứt gãy nguồn cung do Nhà máy Nghi Sơn đang trong tình trạng khó khăn về tài chính. Bên cạnh đó, có hiện tượng lợi dụng tình hình trên nên găm hàng, chờ nâng giá, trục lợi, gây khủng hoảng.
Những ngày qua, trên phạm vi cả nước đều đã xuất hiện những hiện tượng khá giống nhau, đóng cửa hàng hoặc mở ít giờ, bán nhỏ giọt; tìm nhiều lý do để trì hoãn mở cửa hoặc bán với giá cao hơn, gây tâm lý bất an.
Theo Bộ trưởng, hiện tượng này đang chỉ rải rác ở một số địa phương nhưng nó sẽ trở nên phổ biến nếu chúng ta không có những chỉ đạo quyết liệt, kiên quyết để loại bỏ.
“Không được chủ quan dù đây mới chỉ là hiện tượng. Phải xử lý nghiêm minh, dứt điểm, đúng luật. Bởi vì, tình trạng này sẽ khó khăn cho điều hành cung ứng xăng dầu và tổn hại nặng nề cho chương trình phục hồi kinh tế”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
