Những ngày qua, trên mạng xã hội xuất hiện thông tin, clip ghi lại hình ảnh 2 vợ chồng đi xe máy, chở theo 15 con chó từ Long An trở về quê ở Cà Mau. Tuy nhiên, khi gia đình được đưa đến khu cách ly thì những con chó trên đã bị tiêu hủy.
“Tiêu hủy đàn chó là cần thiết để chống dịch”
Thông tin về vấn đề này tạị buổi họp báo ngày 10/10, ông Trần Tấn Công – Chủ tịch UBND huyện Trần Văn Thời (tỉnh Cà Mau) khẳng định tiêu hủy đàn chó là đáp ứng yêu cầu chống dịch Covid-19.
Theo ông Công, ngày 8/10, chính quyền xã Khánh Hưng tiếp nhận 7 người về từ vùng dịch, trong đó có 2 người mang theo chó mèo, gồm 15 con chó và 1 con mèo.
Những người cùng cách ly phản ảnh nhiều lần về bầy chó mèo này đi lung tung, sợ lây nhiễm bệnh. Sau đó vợ chồng ông Phạm Minh Hùng (xác định là người mang theo bầy chó mèo vào khu cách ly ) dương tính Covid-19 và được đưa đi trị bệnh, trong khi những người cách ly cùng lại tiếp tục phản ánh, đề nghị tiếp với phải giải quyết đàn chó. Cạnh đó do áp lực chống dịch, lực lượng chống dịch Covid-19 của xã lập biên bản tiêu hủy.
Cũng theo ông Trần Tấn Công, sau khi tiêu hủy đến nay, phía những người chủ đàn chó vẫn chưa có phản ảnh gì.
“về quy trình xử lý tiêu hủy sẽ làm rõ thêm và thông tin cho báo chí sau. Nếu có sai sẽ xử lý nghiên khắc đúng quy định”, Chủ tịch UBND huyện Trần Văn Thời (tỉnh Cà Mau) khẳng định.
Vật nuôi có lây Covid-19 cho người không?
Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với VTCNews, BS Trương Hữu Khanh, Cố vấn chuyên môn Khoa Nhiễm – Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) cho biết, hiện nay chưa có nghiên cứu nào nói virus SARS-CoV-2 có thể lây từ người sang động vật hay ngược lại.
Theo BS Khanh, về mặt lý thuyết, dòng virus ở người và ở động vật rất khác nhau. Thụ thể trên tế bào người và động vật cũng khác nhau rất xa. Virus ở người không thể nhiễm cho động vật và virus ở động vật không lây sang người được vì khi virus của người “nhảy sang” động vật gặp thụ thể khác không bám lại được sẽ bị đẩy ra.
“Do đó động vật (chó mèo) không thể mắc bệnh (Covid-19) và lây bệnh cho người được”, BS Khanh nói.
Nói về nguy cơ lây bệnh Covid-19 từ chó mèo, PGS.TS Trần Đắc Phu, cố vấn Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam (Bộ Y tế), cho biết chưa có bằng chứng rõ ràng về việc chó, mèo, vật nuôi là vật chủ trung gian truyền bệnh Covid-19 cho người.
Tuy nhiên, đã có những công bố xét nghiệm thấy virus SARS-CoV-2 trong chó, mèo nhưng nguy cơ lây lan theo cơ chế qua đường hô hấp của vật nuôi rất thấp.
“Việc lây nhiễm virus từ chó mèo là có nếu như người mắc Covid-19 ôm ấp, vuốt ve, chăm sóc chó mèo. Khi đó, người nhiễm có thể ho, hắt hơi, lây dính nước bọt mang virus SARS-CoV-2 lên lông, da của vật nuôi. Từ đó, người không mắc bệnh ôm ấp chó mèo thì có thể lây dính virus lên tay, đưa lên mũi, miệng và lây nhiễm Covid-19 hoặc lông chó mèo mang virus có thể lây dính lên các đồ vật khác và có nguy cơ lây sang người khác”- PSG Phu nói.
Theo ông Phu, chó, mèo hay các vật nuôi khác có thể giống như “vật dụng” lây dính virus khác và lây nhiễm qua người khác khi cầm nắm, sờ phải rồi đưa lên mũi miệng. Vì vậy, bệnh nhân F0 không nên ôm ấp, vuốt ve chó, mèo.
Có cơ sở pháp lý để thực hiện tiêu hủy
Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết theo hướng dẫn tại Quyết định 4156 năm 2021 về chăm sóc người nhiễm Covid-19 tại nhà, Bộ Y tế cảnh báo người mắc Covid-19 và người cùng nhà đều không nên tiếp xúc với vật nuôi, cũng không để vật nuôi tiếp xúc với người và các động vật khác ngoài gia đình bởi có bằng chứng cho việc Covid-19 có thể lây sang vật nuôi.
Theo Bộ Y tế, các động vật từng được ghi nhận mắc Covid-19 bao gồm chó, mèo, chồn hương, một số loại thú trong khu bảo tồn như rái cá, linh trưởng.
Tại Điều 6 Nghị định 90/2017 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y, phạt tiền 5-6 triệu đồng đối với hành vi vận chuyển động vật mẫn cảm với dịch bệnh đã công bố và sản phẩm của chúng qua vùng có dịch bệnh động vật mà không được phép của cơ quan có thẩm quyền nơi có dịch.
Đồng thời, cơ quan chức năng phòng, chống dịch bệnh phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là buộc giết mổ động vật và xử lý nhiệt sản phẩm động vật đối với hành vi vi phạm trên.
Còn tại điểm c khoản 4 Điều 12 Nghị định 117/2020 xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế cũng quy định: Phạt tiền 20-30 triệu đồng đối với một trong các hành vi như đưa ra khỏi vùng có dịch thuộc nhóm A những hàng hóa khác có khả năng lây truyền bệnh dịch. Nghị định 117/2020 cũng quy định buộc tiêu hủy các động vật có khả năng lây truyền dịch bệnh được đưa ra khỏi vùng dịch trái phép.
Qua các quy định trên, luật sư Hậu cho rằng cơ quan phòng, chống dịch tỉnh Cà Mau có cơ sở pháp lý để thực hiện tiêu hủy số chó được gia đình ông Hùng. Cần nhìn nhận, cơ quan chức năng đã thực hiện đúng các biện pháp cần thiết để hạn chế rủi ro lây truyền dịch bệnh cho gia đình ông Hùng và cộng đồng.
Tuy nhiên, cơ quan chức năng nếu cân nhắc nhiều giải pháp trong vụ việc trên hơn như lựa chọn về phun khử khuẩn đàn chó, test Covid-19 đàn chó, tiến hành cách ly nếu cần thiết thì có lẽ vụ việc tiêu hủy gây đau lòng cho chủ của chúng và nhiều người khác sẽ không xảy ra.
LS Hậu cũng bày tỏ sự đồng cảm với gia đình ông Hùng, dù hoàn cảnh khó khăn của dịch bệnh phải về quê nhưng gia đình vẫn dành tình thương cho đàn chó như thành viên trong gia đình. Vì vậy, việc đàn chó bị tiêu hủy đã gây nên nhiều tổn thất về tinh thần cho gia đình ông Hùng cũng nhưng dễ gây bức xúc cho người dân khác, nhất là cộng đồng mạng biết về câu chuyện đàn chó.
“Dù vật bị tiêu hủy là động vật nhưng nếu có giải pháp tốt hơn dung hòa giữa tình và lý thì chúng ta nên xem xét kỹ, đừng áp dụng pháp luật quá khắt khe với người dân” – LS Hậu nêu quan điểm.
